voorheen Orion, voorheen Jean Claude,voorheen Jean Michelle.
Verslag van de ontdekking, koop en reis na aankoop van Groningen naar Arnhem van de 2 mast gaffelketch-kotter Orion, door mij herdoopt in Ar Vag (bretons voor "de boot")
Zondag 22 april
Hele winter gewerkt aan Rataplan: berghout en zijwang vernieuwd. (Rataplan is een houten kajuitschouw van 7 meter die ik in 1999 gekocht heb en in 2000 gerestaureerd). Groot "woodworking" project, hout krom gebrand . Is me goed bevallen. Rataplan is na 3 jaar klaar. Ik heb zin in groter werk. Het liefst hout-werk. Volgende week gaan de boten het water in dus ik breng de laatste spullen naar Rataplan. Dan nog even naar de Kantine om koffie te drinken. Mooi weer, dus op het terras. Pak een oud advertentieblad "Boten" van vorig najaar. Staat advertentie in over eikenhouten "Thonier". Een 2-master van 10 meter met onduidelijke foto en internet- adres van de bemiddelaar. De vraagprijs is relatief weinig vergeleken voor het type en past binnen mijn financiële plannen. S'avonds even op internet kijken. Lijkt wel wat maar nog steeds onduidelijke foto. E-mail gestuurd met vraag of schip nog te koop is. Volgende dag al antwoord: schip is nog te koop. Foto's opgevraagd. Via e-mail foto en tuigplan ontvangen.
Vrijdag 27april
Rataplan is klaar en gaat morgen het water in. Ik heb vandaag vrij dus waarom ga ik niet "even" kijken in Groningen? Op de gok naar Groningen. In de trein gebeld naar bemiddelaar van Groningen Maritiem om te vragen of ik het schip kan bekijken. Ok, hij haalt me af van station. Eerste blik: wauw, precies wat ik zoek. Mooi schip maar in zeer slechte staat. Eerste reactie aan boord: ik doe het niet, te slecht, jammer van het schip, ......of.... ik bied de helft van de vraagprijs, mits het onderwaterschip goed is want alles wat ik zie is slecht (dek, opbouw, verschansing). De bemiddelaar geeft geen krimp en zal het aan de verkoper doorgeven. Weer naar huis. Tijd niets gehoord. Na 2 weken naar Groningen Maritiem gemaild of mijn bod overgebracht is naar de eigenaar. Begin juni ineens de eigenaar Edwin aan de lijn. Wil afspraak maken.
Maandag 4 juni
Met Marc naar Groningen. Edwin pikt ons op in Haren. Orion bekeken bij Groningen Maritiem. Lijkt of we het over verschillende schepen hebben. Ik zie alleen maar gebreken. Hij ziet hooguit 4 dagen werk en dan is het onderhoud voor dit jaar weer gedaan. Marc vraagt om proefdraaien motor: Loopt mooi, wat een mooi geluid! Orion moet daar weg omdat Maritiem failliet is en er geen bewaking meer is. Bod gedaan met als voorwaarde keuring romp op werf, mits romp goed en de werfkosten op kosten van ongelijk. Via e-mail overlegd en onderhandeld. Hij vindt het een "dumpprijs". Uiteindelijk een akkoord, hij betaalt de werfkosten en de liggelden tot aan de overdracht na de vakantie.
Vrijdag 22 juni
Schip voor keuring even uit het water bij VEHA. Orion voor de wal gevaren. Bakstagen en verbindingslijn tussen masten los ivm kraan. Edwin stapt op boegspriet om singel voorlangs te halen. Baluster boegspriet zit niet vast meer aan reling en kiel. Hele gewicht van boegspriet hangt via stag aan top van de voormast. Voormast breekt af net boven de zaling en klapt met 4 meter steng naar beneden. Boegspriet klapt met punt in het water. Edwin kwijt, blijkt ook in het water te liggen en kan er niet uit. Uit het water geholpen. Hij naar huis om droge kleren aan te trekken. Werfbaas kijkt me aan: "moet ie er nog uit of hoeft het niet meer?". Schip uit het water en op de wal. Blijft in singels hangen want gaat toch eind van de dag het water weer in. Hele schip zelf voorzichtig schoongespoten en aangroei er af gehaald. Onderwaterschip lijkt goed (werfbaar mee eens). Alleen op de waterlijn enkele zachte plekken. Besluit bij mezelf schip te kopen, ondanks gebroken mast. Edwin komt droog terug. Samen de boegspriet er met veel moeite af gehaald en aan dek getrokken. Hoe meer ik kijk hoe meer gebreken ik zie: spiegel, voorsteven, moed zakt even in schoenen. Edwin heeft ondertussen een gat ontdekt op de waterlijn. Wij even lunchen zodat gat kan drogen. Besluit is genomen dus: tijdens lunch contract getekend! Komen terug: werfbaas kwaad. Wil naar huis (het is ondertussen 3 uur) dus wil schip snel het water in hebben. Gat moet nog dicht: Sikaflex er in en hop het water in. Lijkt te houden, lekt niet. Afgesproken dat ik deze week aanbetaling doe en Edwin voor het schip zorgt (en verantwoordelijk is voor) tot aan de overdracht na de vakantie.
Vlak voor de vakantie bij Harry in Amsterdam (in Schreierstoren!) 2 delen
besteld over dit type: Ar Vag van Bernard Cadoret: In het frans, maar heb
veel tijd in vakantie (en frans woordenboek mee). Hierin staat dus alles over
de Thonier, de Langouster en de sardinier. Maar dan ook alles! Wat een rijke
geschiedenis. En wat een zeldzaam schip! Direkt na de vakantie afspraak gemaakt
met voormalige eigenaar voor overdracht.
Vrijdag 10 augustus
Naar VEHA waar Edwin ook komt. Krijg uitleg over schip, motor ed. Klooien met koelwater, want dat loopt niet goed door. Spul om koelwatersysteem te reinigen/ontkalken gehaald en doorgespoeld, weinig resultaat. Lens/koelwaterpomp uit elkaar gehaald. Deksel is bijna lam, getaped. Eind van middag met Edwin mee naar Haren. Bij hem gegeten met vrouw en kinderen. Zeilen en spullen uit kast gehaald en in auto. Afspraak gemaakt om zondag weg te varen. Hij gaat ook een stuk mee ivm koelwater.
Zondag 12 augustus
Van VEHA naar Noorderhaven, vaarafstand 2 km Oude zeilvriendin uit Groningen gebeld, Jacquelien. Wil graag stuk meevaren. Jacquelien opgehaald en naar VEHA waar voormalige eigenaar al wacht. Motorlenspompslang verlengd en deksel koelwater/lenspomp vastgezet met draadeind. Voor het eerst zelf motor starten, zo'n keer of vijf ivm controle koelwater. Motor blijkt ook koelwater te lekken via gaten in de achterwand (hier baal ik van, hij heeft al eerder de wand gerepareerd dus hij wist hier van.) Koelwater is nog te weinig, blijft probleem. Om 12 uur schip los en eerste tocht. Bij brug trap ik door de gashendel, snel naar beneden en met hand in achteruit. Edwin naar huis om hout en boor te halen. Gerepareerd. Dan door de brug en langs het Gronings museum. Wachten voor volgende brug. Moeten van brugwachter snel door open brug. Rammen door haast bijna de wal. Gelukkig ligt de boegspriet grotendeels binnenboord, anders.. je moet er niet aan denken. Aanleggen in Noorderhaven, de oude thuishaven van de Orion. s'Avonds met Jacquelien in Groningen gegeten, ze kan maandag wel vrij nemen vanaf 11 uur, dus afgesproken.
Maandag 13 augustus
Van Groningen Noorderhaven naar Zoutkamp, 30km (Opstapper Jacquelien Demiliano)Om 11 uur afgesproken in Noorderhaven, kom laat aan. Verzekering niet geregeld, kan niet "even overgezet". Havenmeester en Jacquelien zijn er al. Brug gaat binnen 5 minuten open dus snel starten. Eerste start zonder begeleiding mislukt (plunjerpomp staat verkeerd), 2e start lukt. Wachten bij spoorbrug (raak dukdalf even aan: meteen schade, dat wordt dus oppassen). Andere verzekering waar ik al eerder offerte aan had gevraagd gebeld. Schip kan direkt WA-verzekerd worden. Edwin komt op fiets langs, verzekering o.k. Lijkt moeilijk afscheid te kunnen nemen, heeft het er duidelijk moeilijk mee (heeft schip in 1978 uit La Rochelle gehaald en is dus 23 jaar eigenaar geweest). Laatste vaarwel. Via Reitdiep richting Zoutkamp door noord-Groningen. (Jacquelien kan mooi dijken controleren voor haar werk) Koelwater wordt minder als je gas geeft, dus langzaam varen, zeer langzaam, zodat het koelwater niet gaat dampen. s'Avonds aanleggen in Zoutkamp vlak bij museum (de Orion heeft hier jaren gelegen als "museumschip" voor dagtochten. Na conflict zou de Orion hier niet meer welkom zijn. De havenmeester is nieuw dus er is niks aan de hand). Eten met Jacquelien in chinees van Zoutkamp. Jacquelien op bus gezet met lege sjerrieken van 25 liter. Om 10 uur gaan slapen in ruim. Matras blijkt doorweekt dus op de harde planken. Veel wakker, 7 uur opstaan.
Dinsdag 14 augustus
Van Zoutkamp naar Leeuwarden, 50km (Opstappers Marja en Derk) Jacquelien brengt Marja, Derk en sjerrieken diesel met auto naar Zoutkamp en rijdt dan terug naar Groningen naar haar werk (zulke vrienden moet je hebben!), Mooie tocht door Lauwersmeer en door Noord-Friesland, Veel zon, goed gebruind alle drie. In Dokkum diesel getankt. In Snakkerburen vlak voor Leeuwarden aangelegd aan parkeerplaatsje naast aardige mensen ("hier kun je wel liggen, hier gebeurt niks"). Donderdag ronde van Nederland: na mijn werk in Utrecht naar Monnickendam om Rataplan te hozen en daarna naar Snakkerburen om Orion leeg te pompen. Lekkende koelwaterwand motor proberen te dichten met kit. Doorgeroest stag vastgezet.
Zaterdag 18 augustus
Van Leeuwarden naar Grouw, 25 km (Opstappers Francis en Marjolein). Francis zet ons af in Snakkerburen en daarna de auto bij het station, na eerste brug gaat brugwachter eten, dus 1 uur wachten! Daarna in konvooi Leeuwarden door, (mooie brug net buiten Leeuwarden! Twee armen tillen een stuk weg een meter of 20 vertikaal in de lucht waar het als een ruit blijft hangen), half uur wachten bij spoorbrug, om 3 uur nog bij Leeuwarden! Dan langzaam richting Grouw. Aanleggen bij jachthaven Anja. Iets te hard box in, schade aan berghout door stalen paal. 2km naar station lopen en auto ophalen in Leeuwarden.
Vrijdag 24 augustus
Van Grouw naar Echtenerbrug, Friesland door, 50km, (Opstapper Francis) Onderweg is koelwater ineens helemaal weg, blijkt dat de slang in het ruim ligt. Bij spoorbrug even aangelegd en bijna geplet door zuiging en stuwing van langsvarend vrachtschip, vervaarlijk gekraak bij reling vooraan, voor volgend vrachtschip snel losgegooid en gaan varen voor de brug. Daarna over Prinses Margrietkanaal, Snekermeer, Coevordermeer, Tjeukemeer naar jachthaven bij Echtenerbrug. Probeer alweer te smalle box in te varen. Moet nog wennen aan breedte schip (3,5m). Havenmeester is aardige man. Gevraagd woensdag pomp even aan te zetten.. Hij probeert vervoer voor ons te regelen. Lukt niet. Dan maar liften. 1e auto stopt meteen en oude dame brengt ons naar Heerenveen. Auto ophalen in Grouw (en eten bij Anja).
Vrijdag 31 augustus
Van Echtenerbrug naar Zwartsluis, ruim 50km, vaartijd 10 uur (Opstappers Pieter en Marc), s'Ochtends om 6 uur weg (idee van Pieter)! Water staat 15 cm boven de vloerplanken! Havenmeester heeft niet gepompt zoals ik gevraagd had. Maximale diepgang van de kanalen volgens kaart 1,4 meter (schip steekt 1,4 meter), dat wordt dus spannend. Om 1 uur in de Wetering bij Bob Kuitert koffie gedronken. Al het staand want gelabeld. Bij eerste vaste brug masten omlaag gehaald (Pieter aan de brugleuning met hand op schadeplek toen man van Rijkswaterstaat kwam controleren,"dat heb ik liever niet want laatst is er ook een brug beschadigd") en op dek gelegd. Bob brengt Pieter met auto naar Echtenerbrug om onze auto op te halen, Pieter wacht op ons in Zwartsluis. Aardige havenmeester, weer gematst met havengeld (hebben denk ik medelijden met me vanwege al het werk wat nog aan het schip moet gebeuren!)
Dinsdagavond naar Zwartsluis om te pompen. Verstaging en rondhout (gieken en gaffels) opgehaald. Al het rondhout is hol, masten gieken en gaffels! Een giek van 4 meter tik je met 1 hand op! Alleen de stengen en de boegspriet zijn massief.
Donderdag 6 september
Van Zwartsluis naar Zwolle, 20 km, vaartijd 3 uur, (Geen opstappers, alleen gevaren). Bij Zwolle in grote sluis tussen 2 vrachtschepen. Gaat goed. Naar Katerveersluis aan de IJssel, eerste kilometer op de IJssel met tegenstroom, dat wordt nog een lange tocht.
Zondag terug naar Zwolle om te pompen, veel water in het schip, volgens mij niet alleen regenwater van het lekkende dek.
Vrijdag 14 september
Van Zwolle naar Deventer, 34 km, vaartijd 8 uur, snelheid +/-4,5 km/uur, tegenstroom +/-3 km (Opstapper Derk). Electrische pomp doet het niet, onduidelijk waarom niet. Onderweg met emmer hozen, koelwater gaat nu wel goed, mits de lenswaterslang eerst bijgevuld wordt (aan de motor zit een dubbele pomp: een enkele zuiger die naar links koelwater pompt en naar rechts lenswater). Electrische pomp blijkt extra slang te hebben waar niets aan zit (later ontdek ik nog een pomp die in een ander vak ligt en van deze leiding afgeschoten is). Afsluitkraan van motorlenspomp er op gezet en nou doet ie het weer. Niet al het lens water wegpompen want dan gaat de motorlenspomp lucht aanzuigen en komt er weer te weinig koelwater. Drempel grindgat bij Deventer 1,4m volgens kaart. Gaat goed. Francis haalt ons op met de auto. Op zaterdag even naar Deventer om pompvlotter te installeren. Eerst veel pompen. Vlotter wil niet lukken, blijft hangen.
Dinsdag weer naar Deventer. Veel water in schip, vlotter heeft niet gewerkt.
Eerst pompen en dan vlotter anders leggen, lijkt nu wel te werken.
(zondag 16 september in 5 uur met Rataplan van Wijk bij Duurstede naar Oosterbeek,
1 schip thuis!)
Zaterdag 22 september
Van Deventer naar Zutphen (of Zuften zoals Robbert zegt), 20 km , 4 km per uur met sterke tegenstroom (4 km?) vaartijd 5 uur (Opstapper Robbert) Met auto naar Zutphen en trein en treintaxi naar jachthaven in Deventer (mysterie van de verdwenen koffie: volle kan meegenomen, blijkt later helemaal leeg: in taxi?) Veel water in schip, accu is leeg (door vlotterschakelaar?), pomp werkt niet dus met emmer hele tijd hozen, Motor loopt goed. Koelwater gaat goed mits lenspompslang eerst met water vullen en dan onder water houden (bilgwater) Dit is echt op je knieën de IJssel op kruipen! In Zutphen jachthaven Gelre: accu meegenomen naar huis om bij te laden, 24 uur geladen. Zondag terug met de auto om te pompen, gaat langzaam, pomp gevraagd aan havenmeester, heeft ie niet bij de hand. Natte kussens uit het vooronder gehaald.
Woensdag weer terug om te pompen: blijkt dat havenmeester zelf al met eigen tuinpomp het schip heeft leeggepompt!. Havenmeester vrijdag fles wijn gegeven.
Vrijdag 28 september
Van Zutphen naar De Steeg, 27 km, 4 km per uur met sterke tegenstroom (4 km?), vaartijd 7 uur (Opstapper Derk), Vlak voor Doesburg: koelwater stoomt, moeten gas terugnemen, dat helpt, achterwand motor begint steeds meer water te sproeien. Na Doesburg lijkt ook het water bijgooien in de lensslang niet meer te helpen. Blijven bijgooien. Opeens weer voldoende koelwater en lenswater. Het wordt tijd dat deze reis afgelopen is. Begin Arnhem te ruiken!
Zondag 30 september
Van De Steeg naar de nieuwe haven in Arnhem, 17 km, snelheid 3 km/uur (Opstapper John). Francis brengt ons om 10 uur naar de Steeg. Koelwater loopt goed Het gaat heel, heel langzaam. Laatste stuk piertjes pikken, ondanks de 1,4m diepgang. Eindelijk, daar is ie, de IJsselkop! Dan met een vaart stroomaf richting Arnhem en de Nieuwe Haven in. Bij Annelinde en Marc langszij. De tocht is volbracht! Le beau jolee est arrivé! 339km gevaren in 72 uur (nog geen 5 km/uur ), verspreid over 10 dagen. Nu komt eindelijk de tijd om het schip te verkennen en te kijken wat er allemaal in het schip ligt en hoe de staat is van de romp aan de binnenzijde. Naar de werf. Het water uit of niet? Wat is wijsheid? Hij moet er uit anders kan ik niet aan het berghout werken, gangen controleren (en zo nodig vervangen) en de spiegel vernieuwen. Maar lang uit het water betekent drogend hout, lostrekkende naden, misschien zelfs kromtrekken…. Maar het werk krijg ik niet in een paar weken voor elkaar. En je hebt de boot voor je lol en niet om te stressen. Dus voor langere tijd er uit. In ieder geval tot mei 2002, dus minimaal 8 maanden. Dus droogt ie uit. Dus moet al het breeuwwerk vervangen worden! Het zij zo.
Vrijdag 12 oktober
van de Nieuwe haven terug 4 km de Rijn op (of beter het Pannerdens Kanaal)
naar Peters in Angeren. Alleen gevaren want de opstappers konden opeens niet
(1 ziek, 1 werk) Om 13.15 wordt het schip uit het water gehesen en op de kant
gezet. Prijzende woorden van buurschippers over haar mooie lijn. Een loodskotter
soms? Die zal wel snel varen! Dit zou een verklaring zijn voor de kleine maat
(10 meter ipv de gebruikelijke 15 tot 20meter), de voor dit schip relatief
grote motor die het hele middenschip in beslag neemt en het volledig ontbreken
van een vissersuitrusting of sporen daarvan. Pas nu valt me de brede, diepe
voorvoet op die snel vlak wordt en naar achteren in 1 lange lijn langs de
diep stekende kiel omhoog loopt om bij de spiegel op nul uit te komen. Geen
s-spant maar een perfect weglopende vlakke romp die het water graag achter
zich laat. Ideaal voor zowel varen onder zeil als met de motor. Maandag 15
oktober wordt ie afgespoten, ik hoop dat ze niet te hard spuiten.
Arnhem, oktober 2000.
